waa maxaay IMF?

Waa Maxay IMF? Hordhac Kooban oo ku Saabsan Sanduuqa Lacagta aduunka (IMF – International Monetary Fund) waa mid ka mid ah hay’adaha maaliyadeed ee caalamiga ah ee ugu saamaynta badan dunida.

Waxaa la aasaasay shirkii Bretton Woods sanadkii 1944, wuxuuna maanta leeyahay 190 waddan oo xubin ka ah.

Ujeeddada guud ee IMF waa kobcinta xasilloonida dhaqaalaha caalamiga ah iyada oo loo marayo caawinta maaliyadeed, talo bixinta, iyo tababaro la siiyo waddamada u baahan.

Dunida maanta oo dhaqaalayaashu aad isugu xiranyihiin, IMF waxay door muhiim ah ka ciyaartaa ka hortagga dhibaatooyinka dhaqaale iyo soo celinta xasilloonida marka dhibaato dhacdo.—Maxaa Sababay In La Abuuro IMF?Kadib burburkii uu sababay Dagaalkii Labaad ee Adduunka, dhaqaalihii dunidu wuxuu galay xaalad adag. Wadamo badan waxay la kulmeen burbur ku yimid lacagahoodii, kaabeyaashii dhaqaalaha oo burburay, iyo nidaam ganacsi oo aan degganayn.

Si dib loogu dhiso dhaqaalaha caalamka loogana hortago dhacdooyin la mid ah Hoos u Dhaca Dhaqaalaha ee Weyn (Great Depression), qaar ka mid ah hoggaamiyeyaasha caalamka waxay ku heshiiyeen in la sameeyo IMF.

Ujeeddooyinka laga lahaa waxay ahaayeen:Kobcinta ganacsiga caalamiga ah,Xasillinta heerarka sarrifka lacagaha,Bixinta gargaar maaliyadeed oo ku meel gaar ah waddamada la kulma dhibaatooyinka dheelitirka lacagaha soo gala iyo kuwa baxa (balance of payments issues).—IMF Maxay Qabataa?IMF waxay gaartaa ujeedooyinkeeda iyadoo fulisa saddex hawlood oo waaweyn:

1. Kormeer (Surveillance):IMF waxay falanqaysaa dhaqaalaha adduunka guud ahaan iyo dhaqaalaha waddan walba oo xubin ka ah gaar ahaan. IMF waxay si joogto ah u daabacdaa warbixino, sida World Economic Outlook iyo Global Financial Stability Report, kuwaas oo ay ku jiraan falanqayn, saadaal mustaqbalka ah, iyo moodallo xisaabeed. Warbixinadani waxay ku saleysan yihiin qiyamka dhaqaalaha iyo tirakoob la og yahay, kuwaas oo lagu xaqiijiyo natiijooyinka iyadoo la adeegsanayo tijaabooyin horay loo sameeyey (back-testing) ilaa xilli gaar ah.

2.gargaar maaliyadeed

marka wadan uu la kulmo xaalad dhaqaale xumo sida burburka lacagta ama sicir barar sare, wuxuu IMF- ka codsan karaa deyn.

deyntan waxaa badanaa la socda shuruudo siyaasadeed sida did- uhabeynta nidaamka canshuuraha ama dhimista kharashaadka dowlada,sida loogu caawiyo waddanka inuu xasilo oo uu kobco.

3.Dhisidda Awoodda oo loo yaqaano capacity Development:

IMF- wuxuu gacan ka geystaa xoojinta hey-addaha`waddamada isagoo siinaya tababar iyo taageero farsamo.

tani waxay ka mid tahay hagaajinta nidaamka uruurinta canshuuraha,dhisidda bangiyo dhexe oo xoog leh, iyo kordhinta hufnaanta maaliyadda dadweynaha.

sidee loo maal geliyaa imf-ka?

imf-ka waxaa maalgeliya dalalka xubnaha ka ah, kuwaas oo ku deeqa lacag ku saleysan baaxadda dhaqaalohooda.

deeqdaan waxaa loo yaqaanaa “quotea”waxayna sidoo kale go,aamisaa awoodda codbixinta Ee waddan kasta, mareykanka maadaama uu yahay dhaqaalaha ugu weyn aduunka,ayaa leh quota ugu weyn iyo codka ugu badan.

.eedeymaha loo jeediyey imf-ka:

inkasta oo imf-ka caawiyey dalal badan inuu ka fogaado dhibaatooyin dhaqaale,oo ka sii daran,hadana waxaa jira dhaleeceyn la xariirta.

. Shuruudo adag oo deymaha ah:

qorshayaaaha imf-ka ee xakameynra dhaqaalaha[ austerity] waxay hoos u dhigaan kharashaadka dowlada, taasoo saameyn karta shacabka caadiga ah.

. Xalka hal qaab uun ah:

dadka dhaleeceeya waxay leeyihiin imf-ka ma tixgeliyo xaaladaha dhaqaale iyo dhaqan ee waddan walba.

. Awood qeybsi aan sineyn:

dalalka dhaqaale ahaan Waaweyn ayaa saameyn badan ku leh go,aanada imf-ka taasoo walaac ka dhalisay cadaalad darada.

gunaanad

imf-ka waa hey,ad awood leh oo door weyn kuleh xasilinta maaliyadda caalamka. Wuxuu dalalka siiyaa gargaar dhaaaale, falanqeyn maaliyadeed iyo talo khubaro ah si ay uga gudbaan dhibaatooyin dhaqaale oo ay la kulmaan. Sikastaba ha ahaatee waxtarka iyo cadaaladda siyaasadaha imf-ka weli waa mowduuc laga doodo. Hadii aad tahay siyaasi maal-geliye ama muwaadin caalami ah,fahamka waxa uu yahay imf-ka ayaa muhiim kuu ah, si aad u fahamto sida dhaqaalaha adduunku u shaqeeyo.

Ku soo biir telegram groupka 👇

https://t.me/somalicrypto4

Coach cumar maxamed